Het kind staat centraal! (Deel 3)

ALKMAAR – Het is al een lange tijd terug dat ik een blog heb geschreven hier op onmacht. De ontwikkelingen waren van dien aard dat ik het even prettiger vond om focus te houden. Desalniettemin heb ik wel de nodige offline aantekeningen bijgehouden om te kunnen schrijven over de ontwikkelingen in de jeugdzorg. Soms moet je duidelijke keuzes maken. Dat heb ik de afgelopen maanden gedaan. Het heeft mij wel het inzicht gegeven dat er veel meer behoefte is naar informatie. Over jeugdzorg, over hoe om te gaan met moeilijke situaties en hoe je uit moeizame situaties komt. Doch ook over noodzakelijke wijzigingen in de jeugdzorg. Daarom heb ik besloten om samen met een andere ervaringsdeskundige en auteur een boek te gaan schrijven. De werktitel is ‘Kind in de knel’. Mocht je jouw verhaal ook willen toevoegen, schroom dan niet om te reageren. Wij willen dit boek in co-creatie uitbrengen, om inzicht te geven aan ouders hoe belangrijk omgang met beide ouders van groot belang is voor het kind.

Het blog van vandaag gaat over ‘hoe kinderen (vaak niet) serieus worden genomen door de mensen in de jeugdzorg’. Het probleem in de jeugdzorg is ‘geloof’. Men verneemt veel, maar komt zelf niet tot een heldere vaststelling van de feiten. Vaak wordt er gehandeld vanuit een beperkt referentiekader omdat de kennis en ervaring ontbreekt bij de betreffende medewerkers. Of, en dat is nog kwalijker, men weigert te accepteren dat de wereld er anders uit ziet dan zij daadwerkelijk constateren. Het doel ‘beschermen van kinderen in moeilijke situaties’ is moeilijk te bereiken als je niet open wil staan voor allerlei feiten die tot je komen. Het boek gaat een vernietigend relaas worden over een jeugdzorginstelling in Nederland. Om niet de fundering onder het boek weg te nemen, ga ik niet te uitgebreid in op de elementen die in het boek gaan komen. Het feit is wel dat de politiek nog zoveel kan willen, de ambtelijke top wijzigingen door kan voeren, maar dat het op de werkvloer niet verandert als de de ‘mindset’ niet wordt aangepast. Zolang de mening van kinderen niet wordt geloofd, er niet aan waarheidsbevinding wordt gedaan en de kinderrechters nog steeds worden voorzien van gebrekkige rapportage met ‘meningen’ en onwaarheden, dan gaat de toekomst niet veranderen voor al die kinderen.

De achtergrond van dit individuele verhaal is complex. Het zou te lang duren om het gehele verhaal aan te reiken. We comprimeren het tot enkele feiten die toereikend zijn om er iets van te vinden. Om een dialoog te gaan voeren die hout snijdt. Of er nu begrip en geloof is voor degene die betrokken is in het dossier doet er niet toe. Iedereen heeft zijn eigen waarheid, zijn eigen waarnemingen en eigen mening. De essentie van dit blog draait om het feit hoe een kind jarenlang onnodig in de knel heeft gezeten. Alleen doordat men in de verschillende betrokken jeugdzorginstellingen niet daadkrachtig durfde op te treden. Waarnemingen van externe partijen als school, politie, opvang, buren, familie etc. werden genegeerd. Reden hiervoor is tot op de dag van vandaag nog immer niet duidelijk. Een ding is wel al gebleken, men is erg bang in de jeugdzorg om fouten te maken. Ook afwijken van het idee ‘Een kind hoort bij zijn moeder’ of ‘Wij zijn bang voor de reacties van een of beide oudere’ zijn allang achterhaald aan het worden in de huidige samenleving. De mist rondom het kind in dit verhaal verdwijnt gelukkig in een snel temp. De feiten zijn helder geworden doordat het kind zelf is gaan praten.

Je vraagt je af waarom jarenlang stoïcijns geweigerd is om de mening van het kind aan te horen. Ook het toetsen van meningen aan de werkelijkheid bleven achterwege. In dit specifieke geval is de moeder is kost wat het kost beschermd door de jeugdzorg. Haar ‘moeder-zijn’ was belangrijker dan ingrijpen. Het kind is zo lang mogelijk bij haar gelaten, terwijl iedereen wist dat dit het kind zou beschadigen en traumatiseren. Het kind heeft door deze handelswijze een serieuze deuk opgelopen. De opvoeding welk ieder kind verdient, bleef achterwege. De veiligheid waar binnen een kind thuishoort was ver te zoeken. In dergelijke situaties is de kans groot dat er serieuze problemen ontstaan in het verdere leven van het kind. Het afschuiven van problemen op een kind door een ouder wordt door de jeugdzorginstellingen als ‘waarheid’ aangenomen. In een situatie waarin er veel wordt aangegeven is men genoodzaakt om een kind te raadplegen. Alleen de wijze is van groot belang. Van een kind kan en mag je niet verwachten dat zij openlijk praten over de thuissituatie. Zeker als de omgang met de andere ouder is verbroken, dan is men terughoudend. In de gevallen waar de ouders het strijdtoneel wel betreden, is objectieve waarneming nog moeilijker. Logisch want van een kind onder de 12 jaar mag je nooit een antwoord verwachten over ‘Woon je liever bij je vader of moeder?’. Kinderen moeten beschermd worden en uit een mogelijke loyaliteitskwestie worden gehouden. De ouders spelen hier zelf de belangrijkste rol, gevolgd door een jeugdbeschermer of navenante functie binnen de jeugdzorg.

In het kort… Het kind woont bij de moeder. De vader heeft geen contact met zijn kind omdat de andere ouder dit op allerlei manieren frustreert. Ondanks het feit dat er een omgangsregeling bestaat, heeft de vader zo geen kans om een band te bouwen en onderhouden met zijn kind. Een onwenselijke situatie voor zowel het kind als de vader. We schrijven inmiddels het jaar 2012. De situatie is compleet gewijzigd. Het kind is uit huis gehaald bij de moeder en heeft daardoor ruim een halfjaar in een opvangtehuis voor jeugdigen gewoond, inclusief een periode van ‘observatie’ i.v.m. het gedrag van het kind. Vandaag de dag woont het kind bij de vader. De rust, reinheid en regelmaat zorgen dat het kind tot ontplooiing komt. Op school gaat het uitstekend, ondanks dat de moeder heeft gezorgd dat het kind onnodig op speciaal onderwijs terecht is gekomen! Het kind kiest er nu zelf voor al het contact met de moeder te verbreken. Uit eigen wil, want hetgeen het kind ervaart in de omgang met moeder is doordrenkt met negatieve energie. Jeugdzorg heeft nu wel duidelijk wat er speelt. Vooral dat het een moeilijke situatie is het kind. Een besluit om een van je ouders niet meer te willen zien, neem je niet zomaar. Daar zit een historie achter. Het toewijzen van meerdere mensen om het kind te kunnen helpen, heeft ruim 8 jaar geduurd. Het zijn verloren jaren! Gelukkig blijken kinderen zeer flexibel en hersteld het kind zienderogen van de opvoeding en de begeleiding die hij nu krijgt. De situatie van het kind is 180 graden omgedraait in een klein jaar tijd. De tevredenheid van het kind neemt met de dag toe, evenals de resultaten. Allemaal gestart doordat het kind, nu 11 jaar, zelf jeugdzorg heeft geïnformeerd over de misstanden bij zijn moeder. Nu is eindelijk duidelijk dat er een uitermate onveilige situatie is geweest voor het kind. Voorlopig is er nu rust voor het kind. De omgang met de moeder is tijdelijk stopgezet. Er moeten eerst cruciale zaken veranderen alvorens de omgang met de moeder weer hersteld kan worden. Het kind staat nu centraal. Niet meer de ouders!

Het heeft allemaal veel te lang geduurd voor dit kind. In deze situatie zijn er honderdduizenden euro’s over de balk gegooid door de jeugdzorg. Het kind had nimmer zo blootgesteld mogen worden aan de problemen. De kosten zijn exorbitant geweest. En nog immer, want hulp hier en hulp daar, kost de maatschappij ettelijke duizenden zo niet meer aan euro’s. Natuurlijk verdient ieder kind de volledige aandacht en steun tijdens de opvoeding. Wanneer echter duidelijk blijkt dat, helaas in vele gevallen toch de vrouw, niet beschikt over de mogelijkheden om een veilige, vertrouwde en reine omgeving te bieden aan het kind, dan moet je als jeugdzorg conclusies gaan trekken. Het kan en mag niet zo zijn dat een niet-meewerkende ouder aan het systeem ‘jeugdzorg’ het kind zo maar kan weghouden bij de andere ouder. Wanneer deze ouder slechts ‘ruzie’ kan zoeken en continu in een aanvalstechniek blijft geloven, dan zijn de rapen gaan.

In deze situatie speelt emotie, wantrouwen, leugens en angst een centrale rol. Het kind is de dupe geweest van het systeem. De situatie is nu gestabiliseerd en langzaam komt het kind los van zijn verleden. Hij ontwikkelt zich als een jonge stralende puber met een vriendelijke uitstraling. Dagelijks lerend om om te gaan met hetgeen hij heeft moeten ervaren, doch met een blik richting de toekomst. Wanneer we het rapport van één á anderhalf jaar geleden doorlezen dan kan het eigenlijk niet gaan over deze jongeman. Hij heeft het zicht op een gezonde toekomst weer terug. En met de juiste begeleiding gaat hij een geweldige toekomst tegemoet.

Het blog kan voor vele ouders die hun kinderen niet zien een hoop geven. Wees bewust dat die hoop er altijd is! Je mag de hoop om je kind weer in je armen te sluiten nooit verliezen. Laat op correcte wijze altijd weten dat je van je kind houdt. Zorg dat je een ‘crumble-trail’ achter je laat zodat het kind ook jou altijd kan vinden. Ondanks deze beschreven situatie specifiek is, zijn vele zaken ook vergelijkbaar. De enige tip die ik kan geven, is blijf geduldig, laat je emotie zien, maar hanteer altijd de maatschappelijke normen en waarden. Ga wel verder met je leven, want anders maakt het je kapot! Er komt een tijd dat de paden van het kind en de ouder zich weer kruisen, en… doe dan maar één ding: Open je armen en ontvang je kind met alle warmte die je jarenlang noodzakelijkerwijs hebt moeten opsparen. Vergeet nimmer dat een kind, hoe sterk ook gevoed met ‘vergif over de andere ouder’, altijd op zoek gaat naar zijn of haar ontstaan.

Voor al die ouders die, ongeacht de reden, de omgang tussen het kind en de andere ouder frustreren, spreek ik de hoop uit dat gezond menselijk verstand de overwinning gaat krijgen. Het is niet aan jou om te oordelen of een vader of moeder zijn of haar kind mag zien. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid om het kind centraal te stellen en zorg te dragen dat kinderen kunnen opgroeien met een hechte band met beide ouders. Ongeacht wat deze denken van elkaar. Het is makkelijker gezegd dan gedaan, want helaas volgen vele minder positief ingestelde ouders een andere route. Hierdoor is er ongetwijfeld komende feestdagen weer een hoop onnodige negatieve emotie, verdriet en meer…

Laat ik het blog afsluiten met de hoop uit te spreken dat iedereen die betrokken is bij of in de omgeving leeft van ‘een kind in de knel’, het bewustzijn en de kracht heeft om te kijken door de ogen van het kind. Waardoor misschien wel meer kinderen zo maar onverwacht toch de ouder die zij niet zien, mogen zien komende feestdagen.

Met een lach en een traan geschreven…

Advertentie