Klemcriteria als ‘oneigenlijk’ argument

Den Haag – Dat het flink mis is in de huidige zorg voor de jeugd is met alle informatie op Internet en in de pers wel duidelijk. Iedereen heeft wel iemand in zijn of haar omgeving die er letterlijk mee wordt geconfronteerd. Kinderen worden daadwerkelijk onnodig meegezogen in probleemsituaties van ouders of zelfs erger in het ‘systeem’ vastgehouden. Na onderzoek is wel duidelijk dat er met grote regelmaat misbruik wordt gemaakt van allerlei regelingen die er van toepassing zijn. In dit blog snijden we twee elementen aan die veroorzaken dat vele kinderen de dupe blijven van de gevolgen van een scheiding. En erger dat het kind of de kinderen verstoken blijven van de omgang met één van de ouders. En dit houden wij als maatschappij in stand!

Juridische bijstand
Wanneer ouders besluiten om te gaan scheiden dan is het noodzakelijk om een advocaat in te schakelen. Normaliter worden dan alle zaken netjes geregeld en voor gelegd aan de rechter om een definitief besluit te nemen. Klinkt allemaal zo eenvoudig, echter helaas blijkt de praktijk weerbarstiger. De meest verdienende ouder is aangewezen op een advocaat die zelf betaald moet worden, terwijl de minstverdienende ouder gebruik mag maken van ‘ondersteuning met eigen bijdrage’. Hier begint stap één in de ongelijkheid. Het sociale stelsel stelt namelijk alleen eisen t.a.v. gebruik van juridische steun op basis van inkomen. Echter worden er nagenoeg géén randvoorwaarden gesteld of een grens gesteld aan de inzet van deze met belastinggeld gefinancierde juridische ondersteuning. Dit zou wel het geval moeten zijn om te voorkomen dat er op oneigenlijke gronden kan worden doorgeprocedeerd. Niemand heeft er baat bij aan langslepende rechtszaken omdat de ouders het niet gezamenlijk kunnen of willen oplossen. Ook het stellen van oneigenlijke eisen vormen een belangrijke kern van de problematiek inzake rechtszaken.

De oplossing is dat er een standaard uitgangspunt moet komen over de te regelen punten bij een scheiding, waarbij er “slechts” nog een beperkte ruimte overblijft om af te wijken van individuele eisen van één der partijen. Concreet zijn er over het algemeen slechts twee punten die altijd leiden tot langdurige discussies, t.w. de financiën en de omgang met de kinderen. Het eerste punt wordt spoedig door de politiek opgelost omdat er een vereenvoudigt model komt voor het berekenen van alimentatieverplichtingen. Het tweede punt is moeizamer. Althans wordt veelal moeizaam gemaakt, terwijl met een gezonde gedachtegang er in overleg best tot een goede oplossing gekomen kan worden. Uitgangspunt bij omgang is en blijft het belang van het kind of kinderen om omgang te hebben met beide ouders. Slechts daar waar het kwalijk is of kan zijn voor het kind of de kinderen moet er nader onderzoek worden gedaan naar de (on)mogelijkheden van omgang. Een onderzoek moet worden gedaan door een organisatie die onbevooroordeeld, objectief en met doel ‘omgang met beide ouders moet mogelijk zijn’ aan de slag gaat.

Het moet van rechtswege voorkomen worden dat één van de ouders continu een besluit blijft aanvechten via de rechter. Zeker als er een ongelijke situatie is voor de inzet van een advocaat. Vaak is degene die gebruik maakt van “gratis” juridische ondersteuning die namelijk het besluit blijft aanvechten terwijl de betalende ouder geconfronteerd blijft worden met hoge advocaatkosten. Hierdoor zijn vele kinderen de dupe van. Het houdt op een gegeven moment op om de hoge advocaatkosten te kunnen dragen. Het betekent dat de ouder veelal zijn of haar kinderen niet meer te zien krijgt omdat de andere ouder de omgang gewoon blijft frustreren. Je staat als ouder dan onmachtig tegen de situatie. Klem tussen financiën en een onwelwillende ouder. Het wordt tijd dat de eisen voor ‘juridische ondersteuning met eigen bijdrage’ sterker aan voorwaarden gaat voldoen.

Oneigelijke argumenten om omgang te frustreren
De kans voor kinderen om ook een band op te bouwen met de ouder waar zij niet verblijven, blijft in vele scheidingssituaties een probleem. Wanneer mensen besluiten om het leven niet meer samen te delen dan moet er een emotionele periode worden overwonnen. Het komt niet vaak voor dat een scheiding met wederzijds welbevinden plaats vindt. Meestal is het één van de ouders die een besluit neemt. De andere ouder wordt dan gekwetst. De oorzaak voor een emotionele strijd kan verschillen, maar dat het vaak in een strijd resulteert wijzen de verschillende onderzoeken wel uit. Persoonlijke gevoelens voorkomen dan dat er op een gezonde verstandelijke wijze tot oplossingen voor de kinderen wordt besloten. Zonder een directe mening te hebben over het kwetsuur is wel duidelijk dat de breuk een feit is. Je kunt dan alleen nog verder met je leven en goede afspraken maken om de kinderen ten volle te laten genieten van de aandacht van beide ouders. Helaas… Emotie voorkomt dat een normaal gesprek mogelijk is. Zeker als er een nieuwe partner in het spel is dan zijn de rapen gaar.

Het is voor de verzorgende ouder eenvoudig om, ondanks dat er een beschikking is die de omgang regelt, de omgang daadwerkelijk te frustreren of zelfs te voorkomen. Ook het beïnvloeden van het kind of de kinderen maakt onderdeel uit van de strategie ‘Hoe verziek ik het leven van mijn ex-partner?”. Dat het kind of de kinderen de dupe zijn van een dergelijke strategie mag duidelijk zijn. Een kind verdient het om van beide ouders de aandacht te krijgen. Om op te groeien met een gezonde ouder-kind band. En om niet negatief te worden beïnvloed over de andere ouder. Elkaar met rust laten, respecteren als ouder en de energie aanwenden voor de omgang met het kind of de kinderen moet prioriteit hebben. Alleen dan kun je ook je eigen leven weer opbouwen.

In teveel gevallen gaat het echter mis. Een ouder die zijn of haar frustratie en emotie niet kan verwerken die gaat een strijd aan op alle gebieden. Vooral de kinderen worden dan ingezet als “pion op het schaakbord”. Triest! De enige die hier echt de dupe van zijn, is het kind of de kinderen. Zij mogen geen contact hebben met de andere ouder, worden negatief gevoed met emoties over de andere ouder en krijgen niet de kans om de band de bouwen met beide ouders. Wanneer de ouder dan naar de rechter stapt om de omgang te laten eerbiedigen, dan zijn de rapen gaar. De strijd wordt onderschreven door de advocaat et voilà, een reden om de omgang (tijdelijk) op te heffen is aanwezig. De rechter kan dan alleen afgaan op wat wordt aangereikt en moet op basis van die “negatieve” feiten een besluit nemen. Logisch dat er dan naar het belang van het kind of kinderen wordt gekeken. Alleen dat er factoren als ‘Wie is nu de aanstichter van het frustreren van de omgang?” niet worden meegenomen.

De advocaat van de ouder welke juist zorgt voor het frustreren van de omgang, veelal de advocaat die uit belastinggeld wordt betaald, komt dan gelijk aanzetten met het ‘Klemcriteria’. Voor de rechter een directe reden om te besluiten een (tijdelijke) onderbreking toe te passen omdat het kind of de kinderen anders “klem komen” tussen de ouders. Veel kinderen zien één van hun ouders op basis van dit criteria niet! Of het “Klemcriteria” echt van toepassing is kan eigenlijk door alleen een rechter en twee advocaten niet worden vastgesteld. Zeker omdat de rechter zelf niet aan waarheidsbevinding doet van hetgeen hem of haar wordt aangereikt. Zij moeten afgaan op hetgeen zij vernemen van beide partijen. Daar baseren zij de uitspraak op.

Gelukkig zijn er steeds meer rechters die het “Klemcriteria” niet als standaard toestaan. Er moet daadwerkelijk sprake zijn van onmogelijkheden voor omgang alvorens een beroep kan worden gedaan op het “Klemcriteria”. Gelukkig maar, want veel kinderen zijn in het verleden al onnodig verstoken gebleven van omgang met één van de ouders. De ouder die de omgang frustreert met de opmerking: “Er is niet te communiceren met mijn ex-partner!” kan niet langer zijn of haar argument staven. Beide ouders moeten duidelijk aantoonbaar inzet geven aan het slagen van een omgangsregeling. Het kan niet zo zijn dat je enerzijds zelf de omgang frustreert en dan ook nog eens een beroep doet op het “Klemcriteria” terwijl de andere ouder van alles probeert om positief invulling te geven aan de omgangsregeling. Voor degene die op basis van het “Klemcriteria” verstoken is van omgang met zijn of haar kind of kinderen, denk goed na of het “Klemcriteria” wel eerlijk is toegepast.

Conclusie van onderzoek
De conclusie die we kunnen trekken op basis van door onderzoek verkregen informatie, is dat er in het verleden en ongetwijfeld in het heden nog met regelmaat oneigenlijke argumenten worden aangevoerd om het “Klemcriteria” toegepast te krijgen. En met een ongelijke financiële juridische positie tussen de ouders, wordt dit ook in stand gehouden. Vanuit rechtswege zou hier eens door de politiek naar gekeken moeten worden. Wanneer namelijk ouders van rechtswege beide worden “gedwongen” om respectvol en serieus met het ouderschap om te gaan, dan betekent het dat kinderen ook weer rust krijgen. Zij moeten mogen genieten van beide ouders zonder dat er negatieve invloed wordt meegegeven. Tenslotte gaat het ook in dit blog maar om één ding:

“De rechten van een kind”!

Ervaringen, opmerkingen of aanvullingen?
Heeft u zelf ervaringen met het “Klemcriteria” of frustreren van omgang met uw kind of kinderen? Schroom niet om te reageren op dit blog. Hoe meer informatie over “oneigenlijk gebruik van het Klemcriteria” zichtbaar wordt, hoe meer er aandacht voor gaat komen. Of het uw persoonlijke situatie gaat veranderen is onbekend, maar door bewust te kijken naar de situatie kan het helpen.

Bronnen
Op Internet is heel veel informatie en jurisprudentie beschikbaar. Vanuit verschillende perspectieven (vader of moeder) kunt u kennisnemen van de mogelijke situaties waarin een rechter beslist. De onderstaande bronnen zijn slechts een selectie waardoor u zich een beeld kunt vormen over het “Klemcriteria”.

• Officiële bekendmakingen van de Nederlandse Overheid
• Meldpunt Ouderschapsplan
• Gelijkwaardig Ouderschap: een nieuw paradigma
• Uitspraak 15 september 2010 Gerechtshof ’s Hertogenbosch